Profiteren van de betaalrevolutie (2): Internationaal betaalverkeer

Internationaal betaalverkeer is vergeleken met nationaal betaalverkeer relatief duur en traag. Geldstromen zijn aan regels gebonden en er zijn relatief veel tussenpartijen bij een transactie betrokken, waardoor het transactieproces relatief arbeidsintensief en ondoorzichtig is. Bovendien zijn er kosten wanneer geld wordt gewisseld naar een andere munteenheid. De afgelopen jaren zijn er echter veel ontwikkelingen geweest die ervoor zorgen dat internationale betalingen worden verbeterd.

Nieuwe technologie – in het bijzonder distributed ledger technologie (DLT) zoals blockchain – zorgen voor efficiëntere alternatieven voor grensoverschrijdende betalingen. Nieuwe betaalstandaarden en nieuwe regels rond betalingen zorgen voor efficiëntere transacties. En dan zijn er nog de tech machtsblokken als Alibaba, Amazon en Facebook die ideeën hebben voor eigen munten.

DLT

Banken maken van oudsher gebruik van de SWIFT/ BIC standaard om transacties voor internationaal betalingsverkeer te faciliteren. De standaard schept regels voor hoe financiële transacties tussen banken omschreven dienen te worden. Hierdoor kan iedere bank ter wereld in principe geld overmaken naar een andere bank (desnoods met faciliterende tussenbanken), zonder dat er daarbij gefraudeerd kan worden in het transactieproces.

Door de opkomst van nieuwe technologie zijn er echter alternatieven voor SWIFT/BIC. Met name blockchain is erg interessant, omdat er niet gefraudeerd kan worden met transacties binnen een blockchainsysteem. Tussenpartijen die transacties doorgeven of controleren kunnen hierdoor uit het transactieproces gehaald worden, wat ervoor zorgt dat transacties sneller, goedkoper en transparanter zijn.

Ripple is daar een mooi voorbeeld van. Ripple is een op blockchain gebaseerd alternatief voor SWIFT. Het aantal banken dat Ripple ondersteunt is nog niet vergelijkbaar met SWIFT, maar in potentie is het een alternatief voor betalingen. Maar er zijn meer alternatieven. IBM probeert iets soortgelijks met IBM Blockchain World Wire. En SWIFT zelf zit ook niet stil en heeft met de introductie van SWIFT Global Payments Initiative een nieuwe standaard gepresenteerd die eisen stelt aan bijvoorbeeld de verwerkingstijd van betalingen.

Lees hier, het eerste deel van de blogserie: digitalisering van betalen in de winkel.

De ontwikkeling van betalingsstandaarden

Een andere belangrijke driver voor het efficiënter maken van internationaal betalen is de komst van nieuwe internationale afspraken. De meest relevante in Europa is SEPA, de nieuwe Europese standaard voor betalingsverwerkingen. Zakelijke partijen en consumenten kunnen eurobetalingen tussen SEPA-landen doen, zonder dat hierbij onderscheid wordt gemaakt tussen binnenlandse betalingen en grensoverschrijdende betalingen. Dit heeft grote effecten op de snelheid waarmee geld verwerkt kan worden. Europese banken streven naar Instant Payment, geautomatiseerd betalingsverkeer waarbij geld direct op rekeningen wordt overgeschreven.

Binnen de Eurozone is daarnaast ook PSD2 (Payment Services Directive 2) regelgeving van toepassing die van grote invloed is op het betaalverkeer. De regelgeving schrijft voor dat naast banken ook andere partijen een transactie mogen uitvoeren, mits de consument ruimte geeft om deze uit te voeren. Het gevolg is dat er alle ruimte is voor appbouwers die met apps betalingen faciliteren. Ook internationale betalingen. Mooi voorbeeld in dit verband is Revolut, de bankapp die zich helemaal richt op internationaal betalingsverkeer binnen de Eurozone. Groot pluspunt van Revolut is dat ze geen extra transactiekosten rekenen voor een grensoverschrijdende betaling.

Big tech en de stap richting betalen

Een laatste belangrijke ontwikkeling heeft te maken met de opkomst van grote eCommerce en techpartijen, in de volksmond ‘big tech’ genoemd. Bedrijven als Google, Facebook en Microsoft zijn overal ter wereld actief. Velen van hen – zoniet allen – spelen met het idee om eigen munteenheden uit te brengen en zo een eigen financieel ecosysteem op te bouwen. De ideeën hieromtrent staan momenteel nog in de kinderschoenen. Maar de kans dat dit op termijn gaat gebeuren is zeer reëel aanwezig. In China is het meest zichtbare voorbeeld van een door big tech geïntroduceerd betaalmechanisme. WeChat Pay faciliteert daar een groot aantal van de betalingen. Maar ook Facebook speelt met een dergelijk idee, zie de aankondiging van een eigen Facebook Munt Libra. En tot slot zijn er de grote eCommercepartijen AliBaba en Amazon die heil zien in een eigen betaalplatform.

De introductie van ‘big tech’ coins roept vragen op  als hoe het internationale betaalsysteem gereguleerd kan worden. Wat wordt de rol van de centrale bank? Krijgt big tech niet te veel macht? Een belangrijk bijeffect is dat de kosten voor internationaal betaalverkeer afnemen. Een betaling geschiedt immers binnen het platform.

Een nieuw soort consument

De gevolgen van de revolutie in internationaal betaalverkeer zijn niet te onderschatten. Het is met name een enorme stimulans van de internationale handel en de globalisering. Er is tegenwoordig een ander soort consument die net zo makkelijk iets in een fabriek in China bestelt als bij de bakker op de hoek. Een kwart van de Europese eCommerce is ondertussen grensoverschrijdende handel. Daarnaast is de betaalrevolutie van invloed op de verhoudingen in de markt. Banken hebben het alleenrecht op transacties verloren en kunnen rekenen op felle concurrentie van techpartijen. Het zijn open vragen welke partijen op den duur dominant gaan zijn in het transactieverkeer.