Gaat blockchain technologie de privacydroom waarmaken?

Dat Blockchain nogal gehypet is, behoeft eigenlijk weinig betoog. Je kan het bijvoorbeeld zien in de enorme fluctuaties die plaatsvinden op de markt voor cryptomunten. Verreweg de meeste van die munten voegen weinig waarde toe, maar iedereen moet ze hebben en ze stijgen daardoor gigantisch in waarde. Het opportunisme is zelfs zo erg dat Vitalik Buterin, de bedenker van Ethereum, vindt dat het in de cryptowereld de verkeerde kant opgaat. Zo is er bijvoorbeeld een frisdrankbedrijf geweest dat zijn naam heeft veranderd van ‘Long Island Ice Tea’ naar ‘Long blockchain’ zonder ook maar één cent te stoppen in blockchain. Binnen een dag was de beurskoers gestegen met 289 procent!

Gedistribueerde netwerken

Dat er geld met de hype kan worden verdiend is wel duidelijk. Maar wat voor innovatie brengt blockchain eigenlijk? Er zijn veel misvattingen over blockchain. De technologie is bijvoorbeeld niet heel nieuw, al sinds de jaren 90 bestaat het idee om een controleerbare ketting van blokken te gebruiken in de cryptografie. Ook is er niet zoiets als ‘de’ blockchain. Blockchain is een concept dat op allerlei manieren kan worden uitgevoerd.

De kracht van Blockchain is mijn inziens vooral dat je er een democratisch platform mee op kan zetten waarmee je data en transacties decentraal kan valideren. Vrijwel alle platformen die we nu gebruiken (Facebook, Uber, Amazon, etc.) hebben data gecentraliseerd opgeslagen en hebben zodoende de macht over wat er met die gegevens gebeurt. Als gebruiker moet je er maar vanuit gaan dat die bedrijven je gegevens op een goede manier beheren…

Gedistribueerde netwerken bieden echter een goed alternatief. Data wordt decentraal opgeslagen, gecontroleerd en gevalideerd door het systeem.  Gebruik van de data wordt nauwkeurig bijgehouden en indien gewenst doorgebriefd naar de eigenaar van de data. Gebruikers hebben daardoor – bij een juiste inrichting - zelf de regie over hun gegevens en hun privacy. De Estse overheid heeft hier een mooi voorbeeld van geimplementeerd voor hun (digitale!) burgers.

Databedrijf

Gedistribueerde netwerken, bijvoorbeeld op basis van blockchain, zijn in potentie het ultieme middel om een internet te bouwen waarbij de macht ligt bij de gebruiker. In de praktijk zie je hiervan echter weinig terug. Blockchain wordt voor allerlei toepassingen gebruikt, van matchmaking voor het vinden van een baan tot het maken van nieuw cryptogeld. Maar het wordt bijna nooit gebruikt als middel om grote platformen ‘democratisch’ in te richten en gebruikers invloed te geven op hun data.

Het probleem is dat veel grote platformbedrijven hun businessmodel hebben georganiseerd rond het gebruik van data en hebben zodoende geen behoefte aan deze decentralisatie. Het is echter niet ondenkbaar dat er in de toekomst platformbedrijven gaan ontstaan die een ander businessmodel hebben en gebaseerd zijn op gedistribueerde netwerken. Waarom zou je Facebook bijvoorbeeld niet op een gedistribueerd netwerk kunnen hosten en er zo voor zorgen dat het voor gebruikers volkomen transparant is hoe gegevens gebruikt worden? 

Decentrale netwerken

Ik ben ervan overtuigd dat het internet technisch gezien gaat decentraliseren. Technologieën als  serverless architectuur, edge computing en digital twin zijn een voorbode van deze volgende stap. Blockchain hoort mijn inziens in dit rijtje van decentraliserende technologieën thuis. Ik denk dat we hard op weg zijn naar een intelligenter web waarbij slimme protocollen ervoor gaan zorgen dat veel meer gegevensuitwisseling peer-to-peer gaat verlopen.

Hoe snel dit gaat is echter een andere vraag. Een sterke driver voor de ontwikkeling van decentrale netwerken is IoT. Het wordt ondoenlijk om al het internetverkeer dat afkomstig is van aan internet aangesloten apparaten en ‘dingen’ centraal af te handelen. En dus zijn netwerkoperators en IT-bedrijven op zoek naar een oplossing.

Of deze decentrale netwerken ook democratisch ingericht gaan zijn hangt af van een aantal aspecten maar een belangrijke is natuurlijk het belang dat mensen aan goede privacy hechten. De tekenen hieromtrent zijn dubbelzinnig. Mensen vinden hun privacy steeds belangrijker en een bedrijf als Facebook ligt na de incidenten met Cambridge Analytica zwaar onder vuur. Maar aan de andere kant is er bij mijn weten nog geen platformbedrijf geweest dat op basis van gunstige privacy voorwaarden op grote schaal interesse heeft gekregen van de consument. Maar één ding is wel zeker: met de komst van het decentraal ingerichte internet hebben we straks in ieder geval de middelen in handen om de invloed terug te krijgen op onze gegevens.